maandag 30 mei 2016

Dag Mama

Afgelopen week was ik te gast bij Kunsthof de Heuf. Een prachtige veelzijdige locatie in het pittoreske Buren.
Ik bezocht de locatie n.a.v. een theatervoorstelling die ik een paar maanden geleden hier gezien had. "Dag Mama" een voorstelling over de relatie tussen een dame met dementie, haar dochter en haar verzorger.
Op de tweede dag van mijn verblijf zou er weer een voorstelling zijn, dus besloot ik daarvoor te blijven. Ik wilde het nog wel een keer zien.




Trailer 




De voorstelling 


Dag Mama is een muziektheater voorstelling die gaat over een vrouw met dementie die zichzelf aan het verliezen is. Een dochter die met vragen zit hoe hiermee om te gaan en een verzorger die de weg moet vinden in zijn relatie met de dochter van mevr. In dit geval dus de mantelzorger. 
De voorstelling wordt gegeven in een zaal waar een klein podium gerealiseerd is dat professioneel maar vooral toegankelijk en gezellig overkomt. 

Tussen half zeven en zeven uur begint de zaal langzaam vol te lopen. Ik zit zelf dicht bij de deur en hoor veel oh's en ah's in reactie op de sfeervolle locatie waar de mensen terecht zijn gekomen. Mensen zijn bezig om bewonderend om zich heen te kijken en de sfeer in zich op te nemen. Er wordt volop gekletst. 

De voorstelling wordt gegeven door één familie. Een moeder, dochter en twee zoons geïnspireerd door hun eigen ervaringen met oma die dementie had en waar ze met elkaar voor gezorgd hebben. Lydia, Sarah en David kruipen in de rollen van respectievelijk moeder, dochter en verzorger. Misha zorgt voor de begeleidende muziek en de liedjes. 
David en Sarah zijn gepromoveerd ouderen psychologen.



Als dochter Sarah begint met haar monoloog wordt het al snel stil in de zaal. Sarah vertelt over haar verleden met haar ouders. Vanuit daar komt het toneelstuk al snel tot leven. Moeder Lydia speelt de dame met dementie en weet haar rol zo overtuigend te brengen dat je bijna zou vergeten dat het hier om een actrice gaat.
Zoon David speelt de verzorger, hij laat duidelijk het verschil zien tussen zijn rol in moeders leven en de rol van haar dochter.

Tussen de dialogen door worden mooie liedjes gezongen, liedjes die raken en aanzetten tot nadenken.

Aan het einde van de voorstelling is er een kleine pauze, die hebben we ook wel even nodig om alles wat we gehoord en gezien hebben een plekje te kunnen geven.



Lezing 

Na de voorstelling geven Sarah en David een lezing over omgaan met dementie. De nadruk ligt op belevingsgerichte benadering. 
De lezing is gekoppeld aan het toneelstuk en gaat in op de vragen die daarin naar boven gekomen zijn. 
Na de lezing kom ik erachter dat ik weer een stukje wijzer ben als het gaat om weetjes over dementie en omgaan met mensen met dementie. 

Workshop

Als de presentatie is afgelopen volgt er een workshop waarbij interactie ontstaat tussen de vrouw met dementie en het publiek. Het zet aan tot nadenken en het verzinnen van oplossingen bij alledaagse problemen die voorkomen bij mensen met dementie. 

Vragen

Aan het einde van de avond is er gelegenheid om, onder het genot van een drankje,  vragen te stellen aan het gezelschap. Er is alle ruimte om het hart te luchten, vragen te stellen, na te genieten van de mooie muziek, zelfs om een overnachting te boeken bij het mooie Bed and Breakfast dat Kunsthof de Heuf te bieden heeft. 

Nieuwsgierig geworden? 

Wij van Dementie Vandaag raden de voorstelling te zeerste aan. Met name omdat het laagdrempelig en toegankelijk is voor iedereen met interesse voor dementie.

Kijk op de pagina van Oud worden met zorg voor meer informatie. Klik hier 


Monika Eberhart 


donderdag 19 mei 2016

Dementie, praat er gewoon over.


Als een patiënt longkanker heeft dan praat je met die patiënt uitgebreid over diens ziekte. Over de beleving, de gevolgen, de klachten, de impact die het heeft op iemands leven. De patiënt wil vooral zelf alles horen en wil gehoord worden.
Dit werkt anders bij patiënten met dementie. Dan praten we vooral met de naasten over de ziekte en de gevolgen ervan. De persoon zelf wordt er nauwelijks tot niet bij betrokken, vooral als de ziekte begint te vorderen. In de beginfase is het nog wel bespreekbaar, maar daarna wordt het lastiger.

Praat erover, gewoon doen! 

Ik werk zelf al ruim 20 jaar met mensen met dementie, ik heb ze in alle mogelijke fases meegemaakt.
Het belangrijkste dat ik heb geleerd dat je het onderwerp bespreekbaar moet maken. Uiteraard wel op een niveau dat begrijpelijk is voor de persoon met dementie en op voorwaarde dat de ander erover wil praten. Dit kun je achterhalen door er vragen over te stellen, aan de antwoorden merk je snel genoeg of iemand het erover wil hebben of niet.

Vorige week zat ik in de tuin op een bankje in het zonnetje samen met een dame van 69 jaar met gevorderde dementie. Ik noem haar hier maar even Mevr. Groenhuizen.

We zitten te genieten van de lentezon die op onze gezichten schijnt. Mevr. Groenhuizen kijkt me ontspannen aan en zegt: "Lekker die zon, ik wou dat het elke dag zo was" Ik kijk haar begrijpend aan aan knik.
We doen allebei onze ogen dicht en laten de warmte toe op onze gezichten. Even staat de wereld stil. 
Dan opeens uit het niets hoor ik haar zeggen:     - " Alles is nu anders"
- "Hoe bedoelt u?"
- "Nou anders, alles is anders" 
- "Wat is anders?"
-" Alles, zo had ik het niet gewild" 
-" Is uw leven anders dan u wilde"
-" Ja, precies. Mijn leven is anders. Niets kan meer" 
-" Waarom kan niets meer?"
-" In mijn hoofd, in mijn hoofd kan niets meer" 
-" Is er iets met uw hoofd, bent u ziek?"
-" Ja, ziek. Mijn hoofd is ziek. Ik heb, hoe heet dat ook alweer? Die ziekte?"
-" Heeft u misschien Alzheimer?"
-" Ja, dat. Afschuwelijk. Niets is meer hetzelfde en voor hem is het nog erger dan voor mij hoor! "
-" Wat voelde u toen u hoorde dat u Alzheimer heeft?"
-" Ik was boos, ik was boos op mezelf dat ik het kreeg, we hadden nog zoveel plannen en nu kan niets meer. Mijn man snapt het niet en ik ben niet aardig tegen hem" 
-" Wat doet u als u niet aardig bent tegen hem?"
-" Dan schreeuw ik tegen hem en soms wil ik hem slaan. Alles is anders en niets wordt meer hetzelfde"
-" Ik begrijp u. U kunt er niets aan doen, het is de ziekte in uw hoofd die ervoor zorgt dat u zich anders gedraagt en dat u dingen vergeet. Ik denk dat uw man dat wel begrijpt. Hij weet dat u er niets aan kunt doen. Ik vind het heel erg voor u dat u dit mee moet maken". 

Aan haar lichaamstaal kan ik zien dat ze het prettig vindt om over haar ziekte te praten. Het lijkt erop dat ze ich begrepen voelt. Het maakt dan ook niet uit dat ze even later begint te vertellen over haar kleindochter die zo heerlijk brutaal is. En het maakt al helemaal niet uit dat ze het verhaal over haar brutale kleindochter even later minstens vijf keer opnieuw vertelt. Ze lijkt zich prettig te voelen nu ze haar verhaal over haar ziekte heeft kunnen delen. 

Als we even later het bankje verlaten om nog even door de tuin te wandelen zegt ze:" Niets is meer hetzelfde, alles is nu anders........." 

Mevr. Groenhuizen is 69 jaar en heeft Alzheimer, ze praat er graag over. Ik luister met liefde naar haar. Luisteren is soms genoeg. 

Monika Eberhart


photo credit: MossyBench via photopin (license)